Anayasa Mahkemesinin İİK m. 278/III, b. 1’e İlişkin İptal Kararı
Anayasa Mahkemesi, 15.11.2018 tarihli Resmî Gazetede yayınlanan 11.7.2018 tarihli kararıyla, İcra ve İflas Kanunun 9/11/1988 tarihli ve 3494 sayılı Kanun’un 53. maddesiyle değiştirilen (1) numaralı bendinde yer alan “…neseben veya…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, iptal hükmünün kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir.
İtiraz Konusu Kural
Anayasa Mahkemesi özetle, mülkiyet hakkına müdahale teşkil eden itiraz konusu kuralda, neseben üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarrufların başka hiçbir koşula bağlı bulunmaksızın bağışlama gibi sayıldığını ve aksinin iddiası ve ispatı mümkün olmayan bir olgu olarak kabul edildiğini; bu bakımdan tasarruf konusu malın değerinin tam olarak veya fazlasıyla ödenmiş olmasının, tasarruf işleminin borçlunun alacaklılarının da menfaatine bulunmasının, alacaklıların tasarruf işlemi dolayısıyla zarar görmemesinin, alacaklıların alacağı tahsil ve cebri icra imkânlarının zorlaştırılmamış hatta kolaylaştırılmış olmasının tasarrufun akıbeti bakımından sonucu değiştirmediğini; neseben üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) hısımlar arasında gerçekleşen ivazlı tasarruflara kesin olarak bağışlama sonucunu bağlayan düzenlemenin, taraflara belirtilen hususlarda iddia ve savunmada bulunma, bu hususların ispatı yönünden delil, bilgi ve belge sunma imkânı vermediğini; bu yönüyle mülkiyet hakkına yapılan müdahale ile ulaşılmak istenen amaç arasında gözetilmesi gereken makul dengeyi malik aleyhine bozduğunu; mevcut düzenlemenin ulaşılmak istenen amaç ile orantılı olmadığını; kamu yararı ile kişisel yarar arasındaki dengeyi bozmak suretiyle mülkiyet hakkının ve hak arama özgürlüğünün ölçüsüz biçimde sınırlandırılmasına neden olduğunu tespit ederek bu nedenle Anayasa’nın 13., 35. ve 36. maddelerine aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.
İvazsız tasarrufların butlanı:
Madde 278 – (Değişik: 18/2/1965-538/114 md.)
Mütat hediyeler müstesna olmak üzere, hacizden veya haczedilecek mal bulunmaması se- bebiyle acizden yahut iflasın açılmasından haczin veya aciz vesikası verilmesinin sebebi olan yahut masaya kabul olunan alacaklardan en eskisinin tesis edilmiş olduğu tarihe kadar geriye doğru olan müddet içinde yapılan bütün bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar batıldır.
Ancak, bu müddet haciz veya aciz yahut iflastan evvelki iki seneyi geçemez.
Aşağıdaki tasarruflar bağışlama gibidir.
- (Değişik : 9/11/1988-3494/53 md.) Karı ve koca ile usul ve füru, neseben veya sıhren üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) hısımlar, evlat edinenle evlatlık arasında yapılan ivazlı tasarruflar,
- Akdin yapıldığı sırada, kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği akitler,
- Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartiyle irat ve inti- fa hakkı tesis ettiği akitler ve ölünceye kadar bakma akitleri,
Yazıyla ilgili kaynak